Acts 13

Nuna Barnabas Saul ilak Kaem nup gimon ago wonong wonong geragomonko nunga balman

1Se Antioch Kris alo nunga ningi sang prophet, se sang Kaem den ko kausa kari: Barnabas, se Simeon, ko nup bo Niger
Acts 13:1 Nup Niger ko nunguning mu kaetam.
, se Lusias Cyrene kari, se Manaen, nu gotektir la ali sor supuling Herod
Acts 13:1 Herod imi mu Herod bo tala, ko nup Herod Antipas. Nu Herod Biya ko namar bo.
ilak wete lagaman, se Saul buta.
2Tom bo nuna na namonko laili beteman ale na me nokasan, ale Kaem nup patawu se animan. Se Korang Bur nunga maonam, “Nina Barnabas Saul ilak nunga balal, se ura ko ani nunga aurem wore tamonko.” 3Se nuna laili mu karo tuman namaman ale ngatanga kutuwuman, asele nuguting Barnabas Saul ilak nungumik te beteman, ale nunga awuman se namaman.

Saul Barnabas ilak Cyprus sor te namaman

4Korang Bur nunga awuram se namakasan. Ale Selusia namaman dal taman ale Cyprus tual te nama gilingiman. 5Nuna nama Salamis arataman, ale Juda nunga synagogue ningi Kaem ko den apukasan. John, ko nup bo Mark, mu nunga saonga ilak namaman.

6Nuna Cyprus tual mu ko koma suen biya te geragaman, ale nama Paphos wonong te Juda kari bo, ko nup Bar-Jesus, mu aringiman. Nu prophet kawel bo, nu bar kawel duap duap bitakaso. 7Nu Cyprus ko kari biya Sergius Paulus mu ilak bagakaso. Kari Sergius Paulus mu noko ikia guyak. Ale nu Kaem ko den ikiokko se Barnabas Saul ilak nunga auram se taiman ale Kaem ko den balukasan. 8Bare mang kari Bar-Jesus, noko nup Greek den te mu Elymas, mu nu nunga den biriruwukaso, ale Sergius Paulus Kristus ko me gomang ningi nunguning arukko ago kaeyakaso.

9Bare Saul, ko nup bo Paul, nu Korang Bur ko sokel kumik ago terong mam, se nu Elymas arikuawuram ale maonam, 10“Ni Satan ko kuriang! Ni munan ningo suen biya ko kager kari! Kula kawel munan suen biya ni kimik te aniso. Se ni Kari Biya ko den nunguning maguwurko ago kaesam. 11Ikiko! Kaem ko kuting nikate kapuruk se kam maiya nuam motam sisirok se worem me arikko.”

Se tairate Elymas motam tiromorom kelagam se nu iriki posa posa geragakaso, kariimet bo ilu arigok se kuting te iluwok ale ilak geragukko.
12Se Sergius Paulus mel mu arigam ale Kristus ko gomang ningi nunguning aram. Mu awuk, nu Kari Biya ko den nuna balman se ikiam mu ko ninguru biririkiram.

Nuna Pisidia sor te Antioch ningi den apukasan

13Paul ko saki arungu Paphos beteman, ale dal taman nama Perga wonong te arataman, sor Pamphylia mu te. Se sor mu te John
Acts 13:13 John imitang ko nup bo Mark.
nunga beteram ale peleram Jerusalem namaram.
14Nuna Perga beteman, ale aolak iluman nama wonong bo Antioch tala, Pisidia sor mu te arataman. Ale Sabbath tom te Juda nunga synagogue ningi kasu naguman ale dagiman. 15Se supuling alo Moses ko batoga kauman ale prophet nunga den kauman, asele den iwita beteman se nongote namaram, “Nanga singsang,” maman, “nina den bo, kariimet nongomang te sokel tua ko ago agi mu, barasal balalko.”

16Se Paul barasu sanamaram, kuting patowaram ale balam, “Nina Israel kariimet, se nina kariimet saki Kaem ko ago nguangasan, nina aninga den ikialko. 17Ana Israel nanga Kaem nu anananga girigir alo nunga balam noko mam. Ale tom nuna Egypt ningi sor awar ko kariimet taira iwita bagakasan, mu nunga saongam se nunga gue suen biya kaparam. Asele noko munan sokel ago mu te Egypt ningi nunga giam, ale arungu tairam, 18ale sor garagarayam mu te yar 40 ko nunga ikup gi se nunga sangaru se arungak bagakaso. 19Ale Canaan sor te kariimet motam 7 mu nunga menawuram, ale nunga ali kutuwu Israel nungaram, se nuna iluman. 20Se mel suen la imi mu yar 450 iwita ningi aratu aratu namaram.
Acts 13:17-20 Kaem Israel alo nunga giam ale ali nungaram: Exo 1:7; 12:51; Num 14:34; Deut 1:31; 7:1; Josh 14:1; Judges 2:16; 1 Sam 3:20.


“Se udagi te nu Israel nunga kari supuling balu nungarukaso se nunga bitarukasan, nama prophet Samuel ko tom te.
21Tom mu te kariimet king ko balman, se nu Benjamin ko gue te, Kish ko namar Saul balu nungaram, se yar 40 ko nunga bituam. 22Bare udagi nu Saul kutuwuram ale David nunga king ko beteram. Ale iwita ko balam, ‘Ani Jesse ko namar David arigem,’ mam. ‘Kari uwuta mu ani ko kuesam. Nu aninga ikia angamang suen biya karo tuokko,’ mam.
Acts 13:21-22 Saul David ilak: 1 Sam 8:5; 10:21; 13:14; 16:12.
23Se kari umutang ko gue te Kaem ana Israel nanga Saonga Kari nangarukko balam, butata se nu Jesus nangaram.

24“Tom Jesus ura duap me bitakaso tom mu te John Israel alo giris palagomon ale anuwa tamonko nunga manarukaso. 25Se tom nu ko ura menarukko pipingi se nu balam, ‘Nina ani awiri ko aga balsan a? Ani kari nina ko kimi bitawasan mu mena. Mu nu ani agowom kaoram taiwoso. Bare nu aninga gira. Se ani noko suwik tuagu ko mayang kutuwurikko me terong.’ John Jesus ko buta balam.

26“Se aga singsang, nina Abraham ko gue te, se nina saki alo Kaem ko ago nguangasan umutang, Kaem nanga sangaru taukko mu ko den imi nina ta ana ta nangaram! 27Jerusalem kariimet, se nunga supuling alo mu arungu, nuna Jesus mu nunga Saonga Kari wore nuna me ko ikikasan. Ale nuna prophet nunga den Sabbath tom suen biya te kausan wore ko duap mu betela ninguru me ko ikikasan. Bare nuna den ningi beteman ale moman se kueram mu te prophet nunga den ko nunguning aratam. 28Nuna memek bo nu te momon se kuerukko me aringiman, bare Pilate yam baluk se momon se kuerukko manaru gilingiman. 29Ale mel suen biya prophet alo nunga batoga te noko balman se aniram mu te diram bita gilingiman. Asele tam kangono te kekawaram mu kutuwu ilak kapaman, ale manga gogong ningi beteman. 30Nu kueram, bare Kaem nu maraguwuram se barasam. 31Ale tom suen biya ningi kari ari nu ilak Galilee beteman ale Jerusalem namaman, mu nongote aratu aratu namakaso se aringiman. Kari ari umutang aitak noko dugu duap Juda alo nunga manorsan.

32“Se ani Barnabas ilak den yawara imi ninga manorsan: Kaem mel bitirukko anananga girigir alo nunga maonam 33mu ana nunga girigir alo wore bita nangaram ta imitang, ale Jesus patowaram se barasam. Mu Israel wur 2 te balso:

‘Ni aninga Kuriang. Se aitak ani nika Niet.’
34Kaem nu maraguwuram se barasam ale udagi me kueruk iwirokko mu den imi te giram balam se aniso:

‘Ani nunguningta marak munan ningo ningo ningarikko David manem, mu ningarikkowo.’
Acts 13:33-35 Psalm 2:7; Isaiah 55:3; Psalm 16:10.

35Se butatala Israel wur bo te den imi aniso:

‘Ni ka Kari Kako mu ko kumik guang bitar se me iwirokko!’
36“Nina ikisan, David noko tom te mu nu Kaem ko kuring karo tui laga asele kueram, se ko nongotakari arungu mutim tuguman se iwiram. 37Bare Kari kueram se Kaem maraguwuram mu me iwiram.

38“Buta se aga singsang, ana iwita ninga manorsan: Kari Jesus imitang nenenga memek siwurokko terong mam. 39Moses ko Law Den mu ninga memek kutuwu sapuruk se Kaem ninga baluk kariimet diram ko ninga balukko me terong. Bare Kari ewerta kariimet noko nongomang ningi nunguning asan mu nunga memek suen la siwu sapara ikiso se Kaem nunga balso kariimet ningo diram maso. 40Buta se nina ninguru sinar talko! Mel prophet alo ko balman wore ningimik te aratuk bore ko! Nuna iwita balman:

41‘Nina gusia den bala ko kari alo,
nina loagaral gurugal, ale biririkiral, ale kua namaralko!
Mu awuk, ani nenenga tom te mel bo bitirikko,
se kari bo mel mu ko ninga manuk,
bare ani ikisam nina me ko nengemang ningi nunguning arukko.
Acts 13:41 Habakkuk 1:5.
’”
42Paul Barnabas ilak watingi aratuwaman se kariimet iwita nunga manorman, “Sabbath udagi te nina tairal ale aking den imi nanga maonalko,” maman. 43Biguwura menaram se kariimet parasakasan, se Juda sang, se wonong sang ko kariimet Juda nunga munan ningi kasu naguman, mu Paul Barnabas ilak nunga nogowom karokasan. Se nuna ilagala den nunga manorman, ale balukasan, “Kaem gomang ningaram mu ko ningamin tugu se te sokel ago bagaralko.”

44Aking Sabbath udagi mu te sor mu ko kariimet saki suen la Kari Biya ko den ikimonko tai biguwuman. 45Nuna suen biya, se Juda alo nungarkaman ale ninguru nongomang magaram, se Paul ko den menawumonko ago kaeyakasan, ale den memek memek nu kumik te balukasan.

46Se Paul Barnabas ilak sokel ago la nunga manorman, “Ana munan diram beteman ale giriman Kaem ko den gilalong yawara imi nina ninga manorman. Bare nina nibiring tuman. Mu te nina nengeta ninimi wetang te betesan, nina marak ningo tom suen biya te bagara ko mu talko me terong iwita. Buta se aitak ana ninga betenak ale kariimet Juda ko mena wore nongote namanakkowo! 47Mu awuk, Kari Biya iwita nanga maonam,

‘Ani ni nikim iwita ka beterem, ni wonong saki ko kariimet nikim nungaruko.
Se ali sor suen biya ko kariimet saonga yawara aringimonko.’”
Acts 13:46-47 Nuna kariimet Juda ko mena mu nongote namaman: Acts 18:6; 28:28. Verse 47: Isaiah 49:6.

48Paul Barnabas ilak butata balman se sor saki ko kariimet Juda ko mena mu den mu ikiman ale nongomang ninguru nungeram, ale Kari Biya ko den ko ninguru amilmilakasan. Ale nunga ningi kariimet Kaem maingkala nunga balam, marak ningo tom suen biya te bagomonko mu tamonko balam, mu kariimet umutang Kari Biya Jesus ko nongomang ningi nunguning aram.

49Se Kari Biya ko den gilalong yawara pagam sor suen biya te namaram. 50Bare Juda alo nuna wonong mu ko kari bibiya, se imet nunup ago Juda nunga biguwura te arungu bagara, mu nongomang atumukasan. Se Paul Barnabas ilak nunga bita maguwukasan, ale sor mu te nunga karoman. 51Se nuna ilagala kariimet te ikimonko ali gege nusuwik te mu wonong mu te siwu beteman, ale sor mu beteman Iconium namaman.
Acts 13:51 Ali gege nusuwik te mu siwuman: Mat 10:14.
Bare Antioch wonong ningi kariimet Jesus ko nongomang ningi nunguning aram mu ninguru amilmilakasan, ale Korang Bur nungumik ago terong mam.

52

Copyright information for WSK